|
ZDANIA PROSTE - SZYK WYRAZÓW: Zdanie orzekające:
W zdaniu oznajmującym czasownik w formie osobowej występuje zawsze na drugim miejscu, niezależnie od tego, jaka część zdania go poprzedza. - mam tu na myśli część zdania, a nie pojedyńcze wyrazy. Podmiot
może występować na pierwszym miejscu, bezpośrednio przed osobową częścią orzeczenia - jest to w takim przypadku zdanie w szyku prostym :
- Wir fahren heute nach Berlin.
- Wir sind heute nach Berlin gefahren.
lub bezpośrednio po czasowniku - jest to tz. szyk przestawny:
- Heute fahren wir nach Berlin.
- Nach Berlin fahren wir heute.
- Nach Berlin sind wir heute gefahren.
Wyrazy na pierwszym miejscu w zdaniu o szyku przestawnym to ta część zadania, którą chcemy szczególnie podkreślić.
Miejsca pozostałych wyrazów w zdaniu:
Często problemem w przypadku osób uczących się języka niemieckiego jest określenie miejsca pozostałych wyrazów w zdaniu. Na szczęście istnieje kilka zasad, które pomagają w poprawnym budowaniu zdań, choć należy pamiętać, że i tu istnieje wiele wyjątków także trudno jest tu mówić o jakiś ścisłych regułach.
- dopełnienie w postaci rzeczownika w celowniku stoi przed tym w bierniku.:
- Der Mann erzählt dem Kind eine Geschichte.
- dopełnienie w formie zaimka osobowego stoi przed dopełnieniem w formie rzeczownika.
- Der Mann erzählt sie dem Kind.
- zaimek w bierniku stoi przed zaimkiem w celowniku.
- Der Mann erzählt sie ihm.
- oto zwyczajowa kolejność okoliczników w zdaniu:
[ zdanie 1.1 -
zdanie 1.2 -
zdanie 1.3 -
zdanie 1.4 ]
|
|
Zdania z zaprzeczeniem:
Nein, nicht lub kein, keine - to podstawowe przeczenia posiadające różne funkcję jak i zastosowanie.
Zaprzeczenie Nein jest wyrazem samodzielnym i może zastąpić
całe zdanie przeczące, np.:
Nein - występuje często przed zdaniem przeczącym, będąc dodatkowym elementem wzmacniającym zaprzeczenie zawarte w zdaniu, np.:
- Gehst du? - Nein, ich gehe nicht.
Nicht zaprzecza:
- czasownik, po którym występuje:
- całe zdanie (występuje na końcu zdania lub bezpośrednio przed
drugą częścią
orzeczenia ):
- Ihr schlaft auch noch nicht.
- Ich kann mich heute wieder nicht ausruhen.
- przysłówki, przymiotniki, wyrażenia rzeczownikowe, lub same
rzeczowniki (występuje przed wyrazem zaprzeczanym):
- Die Gegend ist nicht ruhig.
- Diese Stadt ist nicht für uns.
Zaimka kein, keine używa się dla zaprzeczenia rzeczownika wstępującego z rodzajnikiem nieokreślonym:
- Dort steht ein Haus. - Dort steht kein Haus.
- Ich habe einen neuen Wagen. - Ich habe keinen neuen Wagen.
Zaimek nieokreślony kein odmienia się w liczbie pojedynczej
tak, jak rodzajnik nieokreślony, a w liczbie mnogiej otrzymuje
końcówki rodzajnika określonego:
| Singular | Plural |
Gesch. | f. - die | n. - das | m. - der | die |
N | keine Frau | kein Problem | kein Mann | keine Männer |
G | keiner Frau | keines Problems | keines Mannes | keiner Männer |
D | keiner Frau | keinem Problem | keinem Mann | keinen Männern |
A | keine Frau | kein Problem | keinen Mann | keine Männer |
[ zdanie 2.1 -
zdanie 2.2 -
zdanie 2.3 -
zdanie 2.4 ]
|
Zdania pytające:
W języku niemieckim występują trzy sposoby tworzenia
zdań pytających:
- poprzez postawienie czasownika w formie osobowej na pierwszym
miejscu w zdaniu
- za pomocą zaimka pytającego
- za pomocą przyimka w połączeniu z zaimkiem pytającego
W zdaniach pytających, w których czasownik występuje na pierwszym
miejscu pytamy o rozstrzygnięcie :
-
Kaufst du endlich den Wagen? - Ja, ich kaufe ihn schon morgen.
-
Bleiben Sie jetzt bei uns? - Nein, ich muss ins Geschäft gehen.
- Warst du noch nicht im Supermarkt? - Doch, ich war dort schon zweimal.
Zdania pytające zaczynające się od zaimka pytającego stosujemy, jeśli chcemy
zapytać o szczegóły:
- Was lesen Sie gerade?
-
Wem schreibst du den Brief?
- Wohin reisen Sie am Sonntag aus?
-
Wann möchten Sie nach Bern fahren?
- Wessen Film hast du gesehen?
Jeśli chcemy pytać o osoby, [ wyjątek pytania: wer?, wem?, wen? ],
używamy przyimka z zaimkiem pytającym :
- Bei wem wohnen Sie?
- Von wem träumen Sie den ganzen Tag?
- Nach wem fragt der Vater?
- An wen denkst du so lange?
- Mit welchem Verwandten triffst du dich heute?
Jeżeli pytamy o rzeczy, wówczas stosujemy specjalne złożenie: wo/r/ +odpowiedni przyimek:
[ Spójnik -r- występuje by rozdzielić dwie samogłoski ]
- Worüber spricht der Lehrer?
- Wovon spricht er überhaupt?
- Wofür interessieren Sie sich besonders?
- Wonach fragt der Lehrer die Schüler?
- Woran hast du vor einer Weile gedacht?
[ zdanie 3.1 -
zdanie 3.2 -
zdanie 3.3 -
zdanie 3.4 ]
|
Zdania czasowe ze spójnikami - "als, wenn":
Spójniki als i wenn mają w tłumaczeniu
takie samo znaczenie, jednak są używane w różnych sytuacjach.
Spójnika als używa się dla czynności jednorazowych
w przeszłości natomiast w pozostałych wypadkach - wenn np.:
- Wenn ich sie besuche, gebe ich ihr eine Rose.
- Immer wenn meine Freunde frei hatten, machten sie Ausflüge.
- Als ich gestern in Rom war, traf ich dort meine alten Bekannten.
[ zdanie 9.1 -
zdanie 9.2 ]
|
Zdania czasowe ze spójnikami - "während, bevor, seitdem, bis, sobald, solange, sooft":
- Zdania czasowe z während wyrażają dwie czynności równoczesne,
występujące w tym samym czasie, np.:
- Während ich meine Zeitung lese, sieht meine Frau immer fern.
- Während mein Bruder die Hausaufgaben machte, half ich ihm dabei.
- Zdania czasowe ze spójnikiem bevor (ehe) wyrażają czynność
późniejszą w stosunku do zdania głównego, np.:
- Er wäscht sich immer gründlich, bevor er ins Bett geht.
- Ehe wir ins Kino gingen, schlossen wir die Wohnung.
- Zdania czasowe ze spójnikiem seitdem (seit) wyrażają
przeważnie czynności równoczesne, choć nie tylko:
np.:
- Seitdem du die Zigaretten rauchst, fühlst du dich ganz schlecht.
- Ich bekomme kein Geld, seitdem ich hier arbeite.
- Seitdem er so viel Geld verdient, hat er schon einige teure Autos gekauft.
- W zdaniach czasowych ze spójnikami: bis, sobald, solange i sooft zastosowanie czasów w zdaniu głównym i pobocznym zależą od treści wyrażonych w tych zadaniach np.:
- Sobald du deine Kleider bügelst, kannst du gehen.
- Solange ich das Geld hatte, war es alles in Ordnung.
- Er wird spielen, bis er alles verspielt.
- Sooft ich etwas lese, schlafe ich sofort ein.
[ zdanie 10.1 -
zdanie 10.2
zdanie 10.2 ]
|
Zdanie czasowe z NACHDEM
Zdania okolicznikowe czasu z nachdem
są zdaniami pobocznymi, w których występuje następstwo czasów, tzn.
jeżeli zdanie podrzędne użyte jest w czasie przeszłym Perfekt, to
w zdaniu głównym występuje Präsens lub (rzadziej) Futur I, np.:
- Ich putze mir meine Zähne, nachdem ich mein Abendbrot gegessen habe.
- Nachdem ich mein Abendbrot gegessen habe, putze ich mir meine Zähne.
Jeśli zdanie okolicznikowe czasu z nachdem wyraża dwie czynności,
z których obie są w czasie przeszłym, wówczas czynność wcześniejsza
(zdanie z nachdem) musi być wyrażona w czasie zaprzeszłym
Plusquamperfekt, a zdanie główne w czasie przeszłym Imperfekt lub (rzadziej) w Perfekt,
np.:
- Nachdem er seine Eltern besucht hatte, verließ er die Stadt.
- Er begrüßte uns alle herzlich, nachdem er zu uns gekommen war.
Czynność wcześniejsza |
Czynność późniejsza |
Perfekt |
Präsens (lub Futur I) |
Plusquamperfekt |
Imperfekt (lub Perfekt) |
[ zdanie 11.1 -
zdanie 11.2
zdanie 11.2 ]
|
|
|
|