• nieokreślone: ein, eine, ein
• określone: der, die, das oraz die dla liczby mnogiej.

Rodzajnik występuje przed rzeczownikiem, określa jego rodzaj, liczbę oraz przypadek. Rodzaje rzeczowników w j. niemieckim często nie pokrywają się z ich odpowiednikami w j. polskim, dlatego należy uczyć się rzeczowników razem z ich rodzajnikami.

• w przypadku rzeczowników bliżej nieokreślonych lub użytych pierwszy raz w danym momencie:
  • Das ist ein Computer. Der Computer ist teuer.
  • Ich habe ein Haus. Das Haus ist groß.
  • Hier ist ein Auto. Das Auto ist klein.
  • Hier sind Autos. Die Autos sind klein.

• często w porównaniach:
  • Er kämpft wie ein Boxer.
  • Sie schreibt ihre Gedichte wie ein Dichter.
  • Mein Freund ist so klug wie ein Genie.

• przed rzeczownikami, będącymi w zdaniu orzecznikami:
  • Sterben ist eine Geburt.
  • Meine Stiefmutter ist ein Alien.

• przed rzeczownikami występującymi po "es gibt":
  • Es gibt immer einen Weg
  • Es gab keinen Film dort für mich.

[ rodzajnik 1.1 - rodzajnik 1.2 rodzajnik 1.3 ]

• w przypadku rzeczowników opisanych, znanych lub już wspominanych w zdaniach poprzedzających:
  • Das ist ein Computer. Der Computer ist teuer.
  • Ich habe ein Haus. Das Haus ist groß.
  • Hier ist ein Auto. Das Auto ist klein.
  • Hier sind Autos. Die Autos sind klein.

• gdy przed rzeczownikiem występuje przymiotnik w stopniu najwyższym lub liczebnik porządkowy:
  • Ich habe das neuste Motorrad.
  • Meine Eltern wohnen in dem vierten Wohnblock.

• przed nazwami krajów i krain geograficznych rodzaju męskiego i żeńskiego:
  (ogromna większość tych nazw to rodzaj nijaki)
  • die Bundesrepublik Deutschland
  • die Schweiz
  • der Irak
  • der Sudan
  • die Ukraine

• przed nazwami krajów i krain występujących tylko w liczbie mnogiej:
  • die USA - die Vereinigten Staaten von Amerika
  • die Niederlande

• przed nazwiskami, imionami, nazwami miast, państw, części świata, występujących z przydawką:
  • die hübsche Monika
  • das moderne Frankfurt
  • das alte Rom
  • das egzotische Asien

• przed nazwami gór, rzek i mórz:
  • der Zugspitze
  • die Weichsel

• przed rzeczownikami uważanymi za jedyne i niepowtarzalne:
  • die Welt
  • die Luft
  • der Mond
  • die Sonne

[ rodzajnik 2.1 - rodzajnik 2.2 rodzajnik 2.3 ]

• przed imionami i nazwiskami osób oraz przed nazwami części świata, krajów i miast:
  • Mark und Peter sind Brüder.
  • Deutschland liegt in Westeuropa und Lettland in Osteuropa.

• przed rzeczownikami oznaczającymi materiały, surowce itd:
  • Ich esse Brot täglich.
  • Salz ist ungesund.
  • Die Bank ist aus Holz.

• po wyrazach określających ilość, miarę, ciężar:
  • 1 Glas Wasser
  • 2 Liter Benzin
  • 3 Paar Schuhe

• przy rzeczownikach z zaimkami:
  • seine Fruendin
  • bei solchem Wetter
  • an diesem Tag

• przed rzeczownikami z przysłówkiem "viel, wenig":
  • Viele Menschen glauben an Gott.
  • Die Leute haben oft zu wenig Zivilcourage.

• przed rzeczownikami, gdy poprzedza go liczebnik główny:
  • 10 Minuten und 30 Sekunden dauerte dieser Lauf.
  • Wir brauchen 6 Hefte, 4 Lehrbücher und 3 Bleistifte.

• przed rzeczownikami oznaczającymi zawód, funkcję lub narodowość,
  jeżeli nie są bliżej określane:
  • Jarek kommt aus Polen und er ist Pole.
  • Wer ist Bundeskanzler in Deutschland?
  • Meine Fruendin möchte Lehrerin werden.

• po zaimkach "wessen, dessen, deren":
  • Wessen Leichen liegen in der Gruft?
  • Das Medikament und dessen Wirksamkeit sind noch nicht sicher.
  • Die Vornamen und deren Bedeutungen interessieren viele Menschen auf der Erde.

[ rodzajnik 3.1 - rodzajnik 3.2 rodzajnik 3.3 ]